RYBIA OSPA - Kompendium wiedzy

maziama · 9 Marca 2010

Rybia ospa (Ichtioftirioza) wywoływana jest przez pasożyta (orzęska), który najczęściej umiejscawia się w skórze i skrzelach zarażonej ryby. Pasożyt jest widoczny gołym okiem na całym ciele ryby.

Choroba jest stosunkowo łatwa do wyleczenia jeśli w porę zainterweniujemy.

:arrow: CYKL ROZWOJOWY:

Pasożyt odżywia się komórkami ryby, w wyniku czego rośnie i osiąga średnicę ok. 0,5 - 1 mm. (widoczny w postaci białawych kropek)

Leczenie należy podjąć najpóźniej 3 dnia od wystąpienia charakterystycznej wysypki.

Następnie pasożyt uwalnia się od ryby, przekształcając w cystę rozwojową i opada na dno zbiornika, lub przyczepia się do roślin, dekoracji, szyby akwarium, lub unosi się w wodzie. Pasożyt w stadium cysty jest odporny na lekarstwa.

Wewnątrz cysty namnażają się pasożyty potomne, czyli pływki, które ją opuszczają i zaczynają szukać kolejnego żywiciela (ryby). Zdolność pływki do atakowania trwa od 10 godzin do 3 dni. Jeśli w tym czasie nie znajdzie nowej ryby opada na dno i ginie. W tym stadium (pływki) pasożyt jest najbardziej wrażliwy na chemioterapeutyki stosowane w walce z tą chorobą.

Szybkość rozwoju pasożyta zależny jest od warunków fizykochemicznych panujących w zbiorniku, w tym temperatury. Przykłady:

- temperatura: 25*C, cykl rozwojowy trwa 6 dni - 5 dni pasożyt jest na rybie, po czym od 0,5 do 1 dnia występuje jako pływka;

- temperatura: 30*C, cykl rozwojowy zostaje zahamowany, ale pasożyt NIE GINIE!

- temperatura: 32-34*C, pasożyt ginie nawet w ciągu kilku godzin (niektóre szczepy mogą przetrwać)

Istnieje teoria, że zarodki pasożyta są ciągle obecne w naszych zbiornikach, jednak dopiero spadek odporności ryb powoduje, że choroba atakuje naszych podopiecznych.

:arrow: CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI CHOROBY:

- gwałtowne spadki temperatury (np. podczas transportu ryb przy niskich temperaturach na dworze)

- wahania ph

- zmniejszone stężenie tlenu w wodzie

- stres związany z transportem

- stres związany z nadwyżką samców

- nadmierne zagęszczenie ryb

- słabej jakości karma

- fatalne warunki sanitarne panujące w akwarium

- stosowanie żywego pokarmu

:arrow: ZAPOBIEGANIE:

Należy bezwzględnie dbać o dobre warunki w akwariach i stosować kwarantannę nowo nabytych ryb, roślin i ślimaków (najlepiej ok 20 dni)

:arrow: OBJAWY:

Faza pierwsza (poprzedzająca wysypkę):

- ryby mają złożone płetwy, ocierają się o przedmioty, nie pobierają pokarmów

- często stoją w miejscu wykonując kołyszące ruchy, są płochliwe i apatyczne

- ryby przebywają przy źródłach ciepła (np. grzałka) i pod strumieniem wody (np. wylot filtra), często też mają przyśpieszony oddech w związku z czym stoją pod powierzchnią lustra wody

Faza druga (końcowy okres inwazji):

- na ciele ryby pojawiają się mlecznobiałe kropki wielkości 0,2 - 1 mm, czasami jest ich tak dużo, że wyglądają jak kaszkowata posypka

Ważne! Po zniknięciu wysypki, nie należy przerywać leczenia - pasożyt przechodzi w fazę pływki i dopiero teraz jest wrażliwy na leki (patrz wyżej: cykl rozwojowy)

Źródło zdjęć: http://www.superakwarium.pl/ospa-rybia- ... id638.html

:arrow: LECZENIE:

W OSOBNYM ZBIORNIKU (zalecane):

Przenosimy i leczymy wszystkie ryby, również te, które nie wykazują żadnych objawów!

Nie dajemy podłoża i roślin, wodę bardzo dobrze napowietrzamy (a także oczywiście filtrujemy), ryb nie karmimy. Zbiornik ogólny należy pozostawić bez ryb na ok. 10 dni, bez napowietrzania (pasożyt jest wrażliwy na brak tlenu), z wydajną filtracją. Podajemy leki według zaleceń producenta.

Temperatura leczenia:

Zbiornik leczniczy - minimum 28-29*C, a najlepiej 33*C (nie wszystkie ryby dobrze zniosą tak wysoką temperaturę)

Zbiornik ogólny - temp. podwyższamy do 33-35*C (uwaga na rośliny i skorupiaki - mogą nie przetrzymać tej ciepłoty!), można dodać soli kuchennej niejodowanej (1 łyżka/10L wody) i błękit metylenowy (w/g zaleceń producenta)

W ZBIORNIKU OGÓLNYM:

1 metoda: kuracja powinna trwać ok. 2-3 tygodnie, podajemy leki według zaleceń producenta i podnosimy temperaturę do 28-29*C

2 metoda (ryzykowna - ryby i rośliny mogą nie przetrzymać): podnosimy temperaturę do 32-33*C i bardzo dobrze napowietrzamy wodę, dodajemy soli akwarystycznej (uwaga: nie wszystkie ryby ją tolerują) 1g/1L wody, pasożyt ginie w ciągu kilku godzin.

Po zakończeniu leczenia wymieniamy 50% wody w akwarium, można zastosować węgiel aktywny w celu usunięcia resztek leków. W przypadku stosowania soli do leczenia codziennie wymieniamy 20% wody na świeżą, przez kilka dni, w celu usunięcia jej z akwarium.

:arrow: LEKI:

- FMC Zoolek, CMF (MFC) Tropical: składają się z zieleni malachitowej, błękitu metylenowego i formaliny, najpopularniejsze leki na ospę, jednak przez niektórych nie są polecane, ze względu na kumulowanie się wad tych trzech składników (patrz przypis*)

- Costapur/Costaforte SERA: składa się głównie z zieleni malachitowej

- Ichtiosan/Ichtio TROPICAL: składa się głównie z zieleni malachitowej

- Blue Ichtio ZOOLEK/Błękit metylenowy

- sól kuchenna (niejodowana!) - dawka 1 łyżka (stołowa) na 10 litrów wody (niektóre gatunki ryb nie tolerują soli)

:arrow: SZCZEPY PASOŻYTA ODPORNE NA LECZENIE: (po przeprowadzeniu leczenia podstawowego choroba powróciła, bądź leczenie nie przynosi rezultatów)

Leczenie w osobnym zbiorniku:

1 DZIEŃ: dajemy 10-15% większej dawki preparatu niż to zaleca producent, temperaturę 33*C utrzymujemy co najmniej 10 godz. ( jeśli ryby wytrzymują to utrzymujemy przez cały okres leczenia), bardzo silnie napowietrzamy wodę!

2 DZIEŃ: stopniowo obniżamy temperaturę do 27-28*C

3 DZIEŃ: wymieniamy 50-70% wody i dodajemy 50% dawki leku

4 DZIEŃ: powtarzamy czynności z 1 dnia (dajemy 10-15% większej dawki preparatu niż to zaleca producent, temperaturę 33*C utrzymujemy co najmniej 10 godz.)

5 DZIEŃ: przerwa

6 DZIEŃ: powtarzamy czynności z 3 dnia (wymieniamy 50-70% wody i dodajemy 50% dawki leku)

7 DZIEŃ: przerwa

8 DZIEŃ: powtarzamy czynności z 1 dnia (dajemy 10-15% większej dawki preparatu niż to zaleca producent, temperaturę 33*C utrzymujemy co najmniej 10 godz.)

9 DZIEŃ: przerwa

10 - 15 DZIEŃ: codziennie wymieniamy 20% wody na świeżą

16 DZIEŃ: wodę filtrujemy przez węgiel aktywny, można zastosować lampę UV, temperatura 28-29*C przez kolejne 7 dni

23 DZIEŃ: przenosimy ryby do akwarium ogólnego

(*przypis - błękit metylenowy: wady - zabija bakterie nitryfikacyjne, wchłaniany przez rośliny (trzeba uzupełniać dawkę); zieleń malachitowa: wady - rakotwórcza, może powodować niepłodność ryb, wchłaniana przez rośliny; formalina: duża toksyczność)

ŹRÓDŁO:

1) książka: Radosław Bednarczuk "Choroby słodkowodnych ryb akwariowych - praktyczny przewodnik", Agencja Wydawnicza "Egros", Warszawa

Edytowane 30 Kwietnia 2021 przez maziama

maziama · 17 Marca 2010

Tutaj będą umieszczane linki do ciekawych, uzupełniających tematów dotyczących rybiej ospy. Spis będzie aktualizowany w miarę pojawiania się interesujących tematów.

Obsada

Bojownik wspaniały - https://forum.superakwarium.pl/topic/33024-ospa-u-bojownika-pomocy/?tab=comments#comment-349731

Gupik pawie oczko - https://forum.superakwarium.pl/topic/46428-gupiki-ospa/?tab=comments#comment-467374

Gupik endlera - https://forum.superakwarium.pl/topic/18238-ospa-u-gupika-endlera-jak-leczyć/?tab=comments#comment-188414

Kirysek pstry - https://forum.superakwarium.pl/topic/30526-kirysek-pstry-w-28-stopniach/?tab=comments#comment-322757

Kirysek lamparci - https://forum.superakwarium.pl/topic/21262-kiryski-a-sól-w-leczeniu/?tab=comments#comment-221231

Krewetki - https://forum.superakwarium.pl/topic/8202-krewetki-a-preparaty-do-leczenia/?tab=comments#comment-85937

Neon innesa - https://forum.superakwarium.pl/topic/28666-rybia-ospa/?tab=comments#comment-302433

Molinezja i zbrojnik - https://forum.superakwarium.pl/topic/13579-ospa-do-ilu-stopni-podgrzewać-akwa/?tab=comments#comment-144026

Sumik szklisty - https://forum.superakwarium.pl/topic/30483-leki-na-ospę-a-sumik-szklisty/?tab=comments#comment-322355

Obsada mieszana - https://forum.superakwarium.pl/topic/9444-rybia-ospa/?tab=comments#comment-97958

Obsada mieszana - https://forum.superakwarium.pl/topic/39982-neon-czarny-czarny-nalot/?do=findComment&comment=411069